Những quảng cáo nguy hiểm lôi kéo các bà mẹ không nuôi con bằng sữa mẹ - dẫn lời các chuyên gia
Chị Nguyễn Thị Thương bắt đầu mua sữa cho cô con gái 3 tháng tuổi khi bé không tăng cân nhiều và nghe người quen nói có thể do sữa mẹ không đủ chất.
Người phụ nữ 21 tuổi hiện làm tiếp thị cho một trung tâm thể hình tại Thành phố Hồ Chí Minh này chia sẻ “Tôi chọn hãng sữa thường xuyên xuất hiện trên quảng cáo TV”
Chị cho biết thêm: “Tôi nghe nói sữa nhập khẩu giúp tăng cường phát triển trí não còn sữa nội giúp trẻ dễ tăng cân. Tôi chọn sữa ngoại vì tôi muốn con gái mình thông minh”
Tuy nhiên các chuyên gia đang lo ngại rằng các quảng cáo sữa đã khiến ngày càng nhiều bà mẹ không cho con bú đầy đủ để có thể đảm bảo sức khỏe cho con mình. Các nhà làm luật đang tranh cãi về vấn đề xiết chặt hơn nữa những quảng cáo này.
Các chuyên gia khuyến cáo rằng quảng cáo sữa bột cho trẻ nhỏ đang gây ra nhận thức sai lầm, làm cho khách hàng tin rằng loại thức ăn bổ sung này tốt hơn sữa mẹ.
Nemat Hajeebhoy là giám đốc dự án tại Việt Nam của Alive & Thrive (A&T) – một tổ chức phi lợi nhuận đặt tại Washington với mục tiêu cải thiện sức khỏe, dinh dưỡng và giảm tỉ lệ thấp còi. Bà cho biết chính quan niệm sai lầm rằng mẹ không đủ sữa là nguyên nhân nổi cộm nhất dẫn đến việc nhiều bà mẹ không cho con bú.
Bà cũng nói thêm: “Xét về mặt sinh học mà nói, chưa có nghiên cứu nào chứng minh điều này. Tất cả các bà mẹ trên thế giới đều có thể tiết đủ sữa cả về chất và lượng, trừ khi họ phải chịu nạn đói”.
Vào ngày 1/5, Quỹ bảo trợ Trẻ em quốc tế (UNICEF) cảnh báo về sự sụt giảm nghiêm trọng tỉ lệ nuôi con bằng sữa mẹ ở Đông Á, trong đó tỉ lệ nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu của các bà mẹ Việt Nam giảm từ 20% vào năm ngoái xuống còn 15% trong năm nay.
Theo UNICEF, các bằng chứng rõ ràng chỉ ra rằng nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời của trẻ không chỉ cải thiện sự phát triển trong tương lai và những thành tích học tập mà còn giảm đáng kể chi phí y tế quốc gia và ngăn chặn tình trạng suy dinh dưỡng.
Cũng theo tổng điều tra dinh dưỡng vừa công bố tháng trước, ở Việt Nam cứ 3 trẻ em thì có một em bị thấp còi.
Trong khi đó, doanh thu toàn cầu từ sữa cho trẻ nhỏ tăng lên đáng kể trong vài năm trở lại đây.
Hãng phân tích Euromonitor đánh giá thị trường sữa cho trẻ nhỏ toàn cầu đạt giá trị khoảng 31 tỉ đô la Mĩ vào năm 2008 và có sẽ tăng trưởng lên đến 42,7 tỉ vào năm 2015, hai phần ba phần giá trị gia tăng này được dự đoán đến từ khu vực Châu Á Thái Bình Dương.
Theo lời bà Annlies Allain, giám đốc Trung tâm Tài liệu về Luật quốc tế (ICDC) - một tổ chức phi lợi nhuận đặt tại Malaysia với mục tiêu hạn chế những quảng cáo sai sự thật về sữa cho trẻ em, các bà mẹ trở lại làm việc sau khi sinh có thể cho con ăn theo cách mà họ lựa chọn miễn là quyết định của họ dựa trên những thông tin khách quan.
“Tuy nhiên vấn đề của những quảng cáo là thông tin chúng đưa ra không hề khách quan. Để các sản phẩm hấp dẫn và khiến khách hàng cảm thấy họ cần sản phầm này, các quảng cáo luôn chỉ đưa ra thông tin một chiều”, bà chia xẻ với Vietweek.
“Nếu quảng cáo nói rằng (sữa bột) có thể giúp não bộ của bé phát triển tốt hơn, các bà mẹ có thể nghĩ rằng con của họ đáng được hưởng loại đồ ăn thần kì này và họ sẵn sàng chi thêm tiền chỉ cần con mình thông minh hơn. Càng đắt thì càng thông minh…”
Allain cũng cho biết các công ty sữa bột đang làm mọi điều có thể để ảnh hưởng tới các nhà làm luật, ngăn cản luật pháp và làm một cách không giấu giếm.
Các nhà làm luật đã kêu gọi cần phải có những điều lệ nghiêm ngặt hơn đối với quảng cáo các sản phẩm thay thế sữa mẹ khi thảo luận về dự án Luật Quảng cáo trong phiên họp quốc hội (21/5- 21/6). Bộ luật này dự định sẽ được thông qua vào 21/6.
Các nhà làm luật muốn được thông qua lệnh cấm quảng cáo các sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ cho trẻ dưới mười hai tháng tuổi hoặc có thể mở rộng đến dưới 24 tháng tuổi.
Trước đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xóa bỏ điều khoản đề xuất giữ ngưỡng 12 tháng và cho là điều khoản này đã có trong một nghị định ban hành năm 2006.
Tuy nhiên các nhà làm luật mong muốn việc bảo vệ tốt hơn nữa việc nuôi con bằng sữa mẹ cho rằng việc cấm quảng cáo này cần được quy định trong một điều khoản của Luật Quảng cáo sửa đổi. Một số người khác nói rằng ngưỡng giới hạn lẽ ra phải là 24 tháng.
Nguyễn Ngọc Phương, đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình cho biết xóa bỏ điều khoản này gây bối rối các nhà làm luật.
Ông cho biết: “Tôi đề nghị cấm quảng cáo các sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ, bình và núm vú giả cho trẻ dưới 24 tháng tuổi”.
Khúc Thị Duyên, đại biểu của tỉnh Thái Bình nói rằng khảo sát của các nhà làm luật cho thấy các bà mẹ Việt Nam có đủ sữa vẫn mua sữa bột kể cả khi họ không có đủ tiền vì họ tin vào các quảng cáo nói rằng sữa tốt cho con họ.
Bà Hajeebhoy của dự án A&T cho biết quảng cáo sản phẩm của các công ty sữa bột cho trẻ em trên 6 tháng tuổi giống với sản phẩm dành cho trẻ em dưới 6 tháng, hậu quả là các bà mẹ bị nhầm lẫn.
“Quảng cáo chỉ một sản phẩm trong một dòng các sản phẩm có thể có tác dụng với tất cả các sản phẩm còn lại bởi người tiêu dùng sau đó sẽ áp những liên tưởng tích cực về hãng lên tất cả các sản phẩm đến từ hãng đó”.
Bà nói thêm rằng bất kì hạn chế nào về quảng cáo sữa bột ở một mức tuổi sẽ dẫn đến sự phát triển của một sản phẩm mới, do đó các quy định cần tập trung vào cấm việc quảng cáo các loại sữa bột cho trẻ nhỏ.
Theo quan điểm của bà Hajeebhoy, vấn đề này còn liên quan đến mặt thông tin, giáo dục.
Bà cho biết thêm phụ nữ không được ủng hộ thỏa đáng khi mang thai, họ không được tư vấn về nuôi con bằng sữa mẹ, cho con bú thế nào, trẻ cần được bú bao lâu thì no... mặc dù không thể tính toán được nhưng cảm giác là trẻ không được bú đủ.
“Phụ nữ cần được khuyến khích và tư vấn phù hợp. Khi làm mẹ, bạn luôn căng thẳng đặc biệt trong lần đầu tiên. Nuôi con bằng sữa mẹ nghe có vẻ dễ dàng nhưng thực ra lại không hề dễ, nó cũng đòi hỏi phải học hỏi”.
Quan trọng nhất, bà Hajeebhoy nói thêm, sữa mẹ cung cấp tất cả những dưỡng chất trẻ cần trong 6 tháng đầu tiên. Sữa mẹ chứa tất cả chất béo, protein, và vitamin cần thiết mà bà Hajeebhoy gọi là “đặc trưng loài”.
Bà nói: “Sữa người để dành cho người. Hãy xem trong tự nhiên: Bò không uống sữa dê và bạn cũng không thể thấy một chú hươu cao cổ đi chăm một con voi.”