Điều tra dinh dưỡng quốc gia năm 2010 của dự án Alive & Thrive cho thấy, hiện ở Việt Nam chỉ có 19,6% phụ nữ cho con bú hoàn toàn trong sáu tháng đầu. Trong khi đó, tỷ lệ trung bình của thế giới là 35%. Một phần ba trẻ em dưới năm tuổi bị thấp còi và cứ một trong năm em nhỏ lại có một trẻ bị thiếu cân.

ảnh minh họa

Sữa mẹ tăng sức đề kháng

Năm 2010, Dự án Alive & Thrive Việt Nam tiến hành điều tra trên 4.000 trẻ em dưới sáu tháng tuổi ở bốn tỉnh, thành phố: Thái Nguyên, Thanh Hoá, Quảng Ngãi, Vĩnh Long về tỷ lệ trẻ có triệu chứng của bệnh bất kỳ trong vòng hai tuần theo các thực hành nuôi dưỡng trẻ duới sáu tháng tuổi. Kết quả cho thấy, tỷ lệ trẻ có triệu chứng bệnh bất kỳ trong hai tuần trẻ không bú mẹ cũng như trẻ bú mẹ và các chất lỏng không phải sữa chiếm 60%. Tỷ lệ này ở trẻ bú mẹ và ăn dặm chiếm 46,3%, trẻ bú mẹ và các loại sữa khác 41%. Trong khi đó, tỷ lệ trẻ chỉ bú mẹ có triệu chứng bệnh trong hai tuần đầu thấp nhất, chỉ có 29,1%.

Rõ ràng, tỷ lệ trẻ chỉ bú mẹ sẽ ít có triệu chứng bệnh bất kỳ trong vòng hai tuần đầu tiên so với trẻ không bú mẹ hoặc bú mẹ đồng thời sử dụng các loại sữa khác hay ăn dặm.

Cho trẻ bú mẹ có lợi ích trong việc cung cấp dinh dưỡng ưu việt, giúp trẻ tăng trưởng tối đa, cung cấp đủ nước cho trẻ. Sữa mẹ cung cấp các kháng thể, giúp trẻ chống lại các bệnh nhiễm khuẩn. Hơn nữa, sữa mẹ dễ hấp thu, phù hợp với hệ thống tiêu hoá của trẻ. trẻ bú mẹ ít bị bệnh tiêu hoá, tiêu chảy, dị ứng ở trẻ, nâng cao tình trạng dinh dưỡng, vi chất dinh dưỡng.

Cho trẻ bú mẹ trong suốt sáu tháng đầu cũng sẽ có lợi về lâu dài đối với trẻ, có thể phòng tránh được các bệnh có liên quan đến hệ miễn dịch, các hội chứng chuyển hoá như huyết áp, thừa cân, béo phì, trong phát triển nhận thức, phòng ngừa các bệnh ác tính về sau.

PGS - TS Lê Thị Hợp, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia cho biết: “Nuôi con bằng sữa mẹ cũng giúp ngăn ngừa nhiều bệnh nhiễm khuẩn ở trẻ thơ cũng như ở giai đoạn trưởng thành như: viêm đường tiêu hóa, viêm đường hô hấp, dị ứng cho tới các bệnh mãn tính như tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì, các bệnh tim mạch và ung thư”.

Sữa mẹ chứa yếu tố bảo vệ giúp trẻ khoẻ mạnh và phát triển, sữa mẹ không chỉ cung cấp đủ các dưỡng chất dành cho trẻ mà còn sản sinh thêm các chất mới thích ứng với môi trường sống của người mẹ và đứa trẻ. Sữa mẹ có thành phần thay đổi theo thời gian để đáp ứng nhu cầu phát triển của trẻ. Các sản phẩm thay thế sữa mẹ không có đặc tính này.

Để chỉ còn 23% trẻ thấp còi

Cho trẻ bú hoàn toàn trong sáu tháng đầu là một trong những thông điệp chính của “Chiến dịch truyền thông đại chúng về nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn và ăn bổ sung” trong khuôn khổ hợp tác chung giữa Bộ Y tế, Viện Dinh dưỡng, Liên hợp quốc và Dự án Alive&Thrive.

Chiến dịch này sẽ được thực hiện trong năm 2012 và 2013. Trong năm 2012, chiến dịch tập trung vào những thông điệp chính: Cho trẻ bú ngay trong giờ đầu tiên sau khi sinh; Cho con bú hoàn toàn trong sáu tháng đầu, không uống nước, không ăn sữa bột, không ăn thêm bất cứ loại thức ăn nào; Trẻ càng bú nhiều, mẹ càng tiết ra nhiều sữa; Sau sáu tháng, cho trẻ ăn bổ sung hợp lý với đa dạng thực phẩm và tiếp tục cho trẻ bú mẹ.

“Cho con bú là một trong những sự đầu tư quan trọng nhất mà cha mẹ có thể dành cho con trong suốt hai năm đầu đời của trẻ hơn bất cứ loại vaccine hay công nghệ và sự can thiệp y tế tiên tiến nào. Do vậy, chúng ta cần bảo đảm mọi trẻ em sinh ra ở Việt Nam đều có được sự khởi đầu cuộc sống một cách tốt nhất có thể, và khởi đầu đó chính là bú sữa mẹ”, bà Nemat Hajeebhoy, giám đốc quốc gia sáng kiến Alive and Thrive chia sẻ.

Chiến dịch truyền thông về nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn và ăn bổ sung hợp lý nhằm tăng cường truyền tải thông điệp tới các bà mẹ, cộng đồng, các gia đình, nhân viên y tế và các nhà hoạch định chính sách về việc nuôi con bằng sữa mẹ và ăn bổ sung hợp lý để ra các quyết định đúng đắn về thực hành nuôi dưỡng trẻ nhỏ trong vòng hai năm đầu đời của trẻ.

PGS-TS Lê Thị Hợp, Viện trưởng Viện dinh dưỡng cho rằng, bằng việc cải thiện những thực hành dinh dưỡng của bà mẹ dành cho trẻ trong 24 tháng đầu đời, chúng ta có thể giảm tỷ lệ thấp còi, qua đó tăng cường sức khỏe và khả năng phát triển kinh tế của người dân Việt Nam.

Bà Hợp cũng đánh giá, chiến dịch truyền thông này là một bước quan trọng nhằm bảo đảm tất cả các bà mẹ và nhân viên y tế có thể tiếp cận một cách dễ dàng đến các thông tin và sự hỗ trợ cần thiết.

Theo ước tính của Viện Dinh dưỡng, nếu tất cả các gia đình thực hành nuôi con bằng sữa mẹ và ăn bổ sung thích hợp, Việt Nam có thể giảm tỷ lệ thấp còi của trẻ dưới năm tuổi xuống 26% vào năm 2015 và xuống 23% vào năm 2020.

* Alive&Thrive là một sáng kiến năm năm (2009-2013) do quỹ Bill và Melinda Gates hỗ trợ nhằm cải thiện thực hành nuôi dưỡng trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Mục tiêu của Alive & Thrive là ảnh hưởng được đến khoảng hơn 16 triệu trẻ nhỏ dưới hai tuổi ở Bangladesh, Ethiopia và Việt Nam và xây dựng mô hình chương trình có thể áp dụng toàn cầu.