Thai nghén là một trạng thái sinh lý bình thường, nhưng dễ mất ổn định và có thể trở thành trạng thái bệnh lý (nhiễm độc thai nghén, rau tiền đạo, đẻ khó…). Những người mẹ có bệnh khi mang thai thì bệnh càng nặng thêm, thậm chí ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đe dọa cuộc sống của người mẹ (bệnh tim, bệnh viêm thận mãn…). Những người mẹ gầy yếu thường có chế độ dinh dưỡng kém, khi mang thai càng làm cho người mẹ đó gầy và yếu hơn, dễ sinh ra những đứa trẻ nhẹ cân, SDD. Do đó chăm sóc và dinh dưỡng cho bà mẹ trong thời gian mang thai là một việc làm hết sức cần thiết; nó hạn chế đáng kể tỷ lệ trẻ đẻ ra nhẹ cân (dưới 2500g). Dưới đây là một số lưu ý khi mang thai:
Đồ ăn thức uống nên hạn chế
Không nên dùng các loại đồ uống kích thích như rượu, cà phê, thuốc lá, nước chè đặc...Giảm ăn các loại gia vị như ớt, hạt tiêu, tỏiGiảm ăn mặn nhất là những người mẹ bị phù để giảm phù và tránh tai biến khi đẻ
2. Không nên quá kiêng khem:
Trong khi có thai, người mẹ cần ăn nhiều hơn bình thường. Có một số người dễ bị chán ăn hay “ăn dở”, chỉ ăn một vài loại thức ăn và ăn quá nhiều thức ăn chua hoặc cay…, vừa có hại cho sức khỏe vừa thiếu chất dinh dưỡng để nuôi thai.
Trong trường hợp bị nghén nhẹ như buồn nôn, nôn hay sợ ăn một số thức ăn, người mẹ cố gắng thay thế sang một số thức ăn khác hoặc đồ uống khác để đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng khi có thai. Bà mẹ có thai không nên kiêng khem (như rau, củ, quả, thịt, trứng hay mỡ…) bất lợi cho sức khỏe của mẹ và giảm lượng sữa tiết ra hàng ngày. Những thực phẩm cung cấp chất đạm cũng như chất khóang tốt như cua, ốc, tôm, tép nên tận dụng.
3. Lao động và nghỉ ngơi khi mang thai
Vận động và lao động: Khi có thai nên hoạt động nhẹ nhàng và không nên làm việc nặng quá, nhất là trong 3 tháng đầu tránh sẩy thai và những tháng cuối để tránh đẻ non. Nếu thấy tử cung hay co cứng hoặc có tiền sử sẩy thai, đẻ non hoặc cơ thể yếu mệt thì nên làm việc nhẹ. Tập thể dục cần thiết cho thai phụ vì giúp cho tinh thần được sảng khoái, tuần hoàn lưu thông, thai phụ ăn được ngủ được, nhưng phải tập đúng mức, tập những động tác nhẹ nhàng, tập thở sâu, thở đều, co duỗi chân tay. Không nên chơi các môn thể thao và điền kinh nặng.
Nghỉ ngơi: Nghỉ ngơi là việc làm cần thiết cho thai phụ và thai nhi. Không nên nghỉ ngơi hoàn toàn, vì như vậy người mẹ sẽ không khỏe mạnh, đẻ khó. Trong tháng cuối trước khi đẻ, bụng to nhanh, nặng, thai phụ đi lại cũng khó khăn, đồng thời tháng cuối cũng là tháng thai nhi tăng cân nhanh, tốt nhất sản phụ nên nghỉ làm việc một tháng trước khi đẻ để có lợi cho cả mẹ và con và không đi bộ lâu. Yếu tố tinh thần rất quan trọng cho người mẹ và phát triển của thai. Gia đình hạnh phúc, người mẹ được chăm sóc chu đáo thai nhi sẽ phát triển tốt, cuộc đẻ sẽ có tiên lượng tốt và tạo sữa sau đẻ sẽ đầy đủ.
4 . Vệ sinh cá nhân khi mang thai:
Mặc: khi có thai , khối lượng tuần hoàn và hô hấp tăng nhanh, cho nên phải mặc sao cho không ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan này. Muốn thế quần áo phải rộng rãi, thoáng mát, mùa hè mặc quần áo mỏng, mùa đông mặc quần áo đủ ấm.
Tắm rửa: nên dùng nước ấm, không tắm lâu, tắm ở nơi bị gió lùa, không ngâm mình trong nước ao hồ dễ bị nhiễm khuẩn.
Chăm sóc vú: Việc vệ sinh vú, đặc biệt là núm vú là rất quan trọng nhằm đảm bảo sự thông tia sữa sau khi đẻ. Hàng ngày nên lau rửa nhẹ nhàng khi tắm. Không cọ rửa núm vú gây kích thích co tử cung và nếu núm vú ngắn và tụt đầu vú chỉ kéo núm vú nhẹ nhàng khi thai đã đủ tuần thai.
5. Một số vấn đề tế nhị khác
Nên kiêng sinh hoạt vợ chồng trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối của thời kỳ thai nghén vì rất dễ gây sẩy thai và đẻ non. Khi sinh hoạt vợ chồng nên dùng bao cao su để không cho tinh dịch vào cổ tử cung và âm đạo. Vì trong tinh dịch có nồng độ prostaglandin cao, chất này dễ gây cơn co tử cung và mở cổ tử cung dễ gây đẻ non.
Không nên đụng chạm và kích thích vú và đầu núm vú của thai phụ vì như thế sẽ gây ra cơn co tử cung nhiều và cũng dễ gây ra đẻ non.
Nguồn: Viện Dinh dưỡng